کریپتوکارنسی یا (ارز
رمزنگاری شده) یک نوع ارز دیجیتال برای
مبادلات کاری که است که از رمزگذاری برای تامین امنیت تراکنشهایش (ایجاد واحدهای
دیگر یا تایید انتقال ارز) استفاده میکند. ارز رمزنگاری شده در زیرمجموعه ارزهای دیجیتال قرار میگیرد (همچنین
میتواند در زیرمجموعه ارزهای پشتیبان و یا ارزهای مجازی هم دسته بندی شود.) Cryptocurrency (ارز رمزنگاری شده) در مقایسه با ارزهای الکترونیکی متمرکز و سیستمهای بانکی متمرکز، از کنترل غیرمتمرکز بهره جسته و از طریق فناوری بلاک چین کار میکند، blockchain یک دیتابیس تراکنش عمومی است. ارز رمزنگاری شده غیر متمرکز توسط تمام مجموعه، نرخ گذاری میشود. در بانکداری های متمرکز و سیستمهای اقتصادی مانند سیستم فدرال رزرو، عرضه پول را هیات مدیره یا دولتها کنترل میکنند، که این کار با چاپ واحدهای پول نقد یا با دستور اضافه شدن ذخیره ارزی انجام میشود.ولی در ارز رمزنگاری شده غیر متمرکز، شرکتها یا دولتها نمیتوانند پولهای جدید تولید کنند و به تبع آن پشتیبانی و توسعه از سایر بانکها، موسسات و شرکتهایی که ارزش مالی را تعیین میکنند نیز میسر نمیگردد. زیربنای سیستم فنی ای که ارزهای رمزنگاری شده مبتنی بر آن است، توسط گروه یا شخصی بنام ساتوشی ناکاموتو ایجاد شده است.در سپتامبر 2017 بیش از یک هزار ارز رمزنگاری شده اعلام موجودیت شد که بسیاری از آنها مشابه هم و در واقع برگرفته از اولین ارز رمزنگاری شده غیر متمرکز بهره برداری شده (بیت کوین) میباشند. در سیستمهای رمزگذاری شده، امنیت، تعادل، یکپارچگی و موجودی کل مجموعه، توسط مجموعه ای مرتبط بهم ولی ناشناس به نام ماینر ها یا معدنچیان برقرار و نگهداری میشود. معدنچیان در واقع همان انسان های عادی داخل جامعه هستند که از سیستم های خود برای کمک به اعتبارسنجی و انجام تراکنشهای زمانبندی شده کمک میگیرند و سپس نتیجه را در کل مجموعه مطابق با یک برنامه زمانبندی مشخص اضافه میکنند، انگیزه معدنچیان برای حفظ امنیت کلیت ارز رمزنگاری شده، به دلیل دریافتهای مالی است که به آنها پرداخت میشود. اکثر ارزهای رمزنگاری شده به شکلی طراحی شده اند که تولید ارز را محدود کنند، همچنین قراردادن یک کلاه انتهایی برای ارزهایی که هرگز در گردش قرار نمیگیرند مانند فلزات گرانبها. در قیاس یا ارزهای معمول که توسط موسسات مالی یا در دست مردم نگهداری میشود، تصرف یا بلوکه کردن ارز رمز نگاری شده بسیار مشکلتر است.
بلاک چین (blockchain)
اعتبار
هر یک از ارزهای رمزنگاری شده توسط یک Blockchain ارائه (برآورد/تایید) می شود ، بلاک چین یک لیستی از سوابقی است که به طور مداوم در حال رشد هستند، نام
این لیست سوابق، بلوک است، که با استفاده از رمزنگاری مرتبط و امن میشود. هر
بلوک معمولا دارای یک اشاره گر هش hash هست که ارتباط را با بلوک های قبلی، تاییدیه های زمانی و داده های
تراکنش برقرار میکند.
بلاک چین ذاتا نسبت به تغییر یا دستکاری داده ها مقاوم هست.
در
واقع بلاک چین یک فنآوری منبع باز ( open source)
و توزیع شده است که میتواند در معاملات، تراکنش بین دو طرف را با روشی مطمئن و
دائمی ذخیره کند. برای تحقق این امر، بلاک چین معمولا توسط یک مجموعه شبکه نظیر به نظیر یا همتا به همتا که به یک پروتکلی برای
تشخیص معتبر بودن بلوکها الحاق شده، مدیریت میشود. پس
از ذخیره و ثبت داده ها در هر بلوک دیگر
داده ها قابل تغییر نیستند مگر اینکه تمام بلوکهای پس از آن نیز تغییر کند که این
کار نیز نیاز به همکاری اکثر اعضای شبکه دارد.
طراحی بلاک چین ها از پایه ایمن و نمونه ای از سیستم محاسباتی توزیع شده با ضریب اطمینان بالا و
خطای کم است و بخاطر همین دربلاک چین اجماع غیر متمرکز قابل دستیابی است که همین امر باعث رفع مشکل
هزینه های دوبل مشود، بدون اینکه نیاز به جوازهای معتبر یا گذاشتن سرور مرکزی باشد. مدت زمانی که طول میکشد تا یک
بلوک به بلاک چین اضافه شود را بلوک تایم block time نامیده اند ، معمولا زمان لازم برای ایجاد
یک بلوک جدید، 10 دقیقه است که این زمان، در حقیقت همان مدت زمان لازم برای انجام
هر تراکنش میباشد، پس هرچه block time کمتر باشد یعنی تراکنشها سریعتر انجام میشود.
تایم استمپینگ Timestamping
عملیات
مربوط به رمزنگاری از برنامه های زمانبندی شده ای استفاده میکند تا دیگر نیازی به
یک شخص ثالث مورد اعتماد برای انجام تراکنشهایی که به Blockchain اضافه میشود، نباشد. الگو(معادلات)
HASH
و تثبیت
اولین معادله Timestamping معادله تثبیت بود. بعدا
الگوهای پیشرفته تری که پایه آنها
scrypt
(تابع مشتق رمز که برای خدمات پشتیبانی آنلاین استفاده میشود.) و SHA-256 ارائه شد.
برخی از الگوریتمها و معادلات دیگر برای تثبیت و Hashing عبارتند از :
CryptoNight,Blake,SHA-3,and
X11
استخراج یا ماینینگ (mining)
در شبکه های رمزنگاری شده، از معادن برای معتبر کردن و حل معادلات مربوط به
تراکنشها استفاده میشود، این عملیات را اشخاصی بنام معدنچیان انجام میدهند که در
ازای حل موفق معادلات مربوط به تراکنشها، مبلغی را بعنوان پاداش دریافت میکنند. که
پرداخت این مبلغ ، فی تراکنش را کاهش میدهد. میزان تولید HASH که باعث افزایش اعتبار تراکنش میشود، با استفاده از تجهیزاتی تخصصی مانند FPGA ها و ASIC ها انجام میگردد که میتوانند الگوها و معادلاتی پیچیده Hashing مانند SHA-256 و Scrypt را حل کنند. و از زمانی که اولین ارز رمزنگاری شده در سال 2009 (بیت کوین) معرفی شد، رقابتی در بازار برای عرضه تجهیزات به صرفه تر و در عین حال کارآمد، صورت گرفته است. با اینحال، با توجه به اینکه روز به روز ارزهای مجازی جای خود را در دنیای امروز بیشتر باز میکنند، عملیات تولید HASH برای معتبر سازی تراکنشها نیز پیچیده تر شده است، بالتبع هزینه ای هم که معدنچیان برای خرید ASIC هایی با کارآیی بالا میکنند نیز اضافه میشود. بهمین علت معمولا مبلغ بدست آمده از انجام یک hash در مقابل هزینه هایی که برای راه اندازی تجهیزات و سیستم خنک کنندگی آنها و برق مصرفی این تجهیزات صرف میشود، مبلغ قابل توجیهی نیست.مثلا در کانادا، یکی از کمپانی های معدنچی برای پایین نگه داشتن هزینه های خود، از سایت های نفت و گاز استفاده میکند تا در هزینه های گاز و سیستمهای خنک کننده صرفه جویی کند.
کیف پول Wallet
در اصل منظور کیف
پول های رمزنگاری شده است، این کیف پول ها محل نگهداری رمز های عمومی و شخصی و
آدرسها هستند که برای نقل و انتقال ارزهای رمزنگاری شده استفاده میشود. رمزهای
شخصی، این فرصت را فراهم میکند که در هزینه های تغییراتی که در حساب عمومی انجام
میشود با صرفه جویی همراه باشد. رمزهای عمومی این امکان را فراهم میکند تا دیگران
بتوانند تبادل ارزی از طریق کیف پول داشته باشند.
ناشناس
Anonymity
نام مستعاری است برای ارزهای رمزنگاری شده ای که متعلق به فرد خاصی نیست ولی دارای
یک رمز (یا آدرس) یا بیش از آن است. و به این ترتیب صاحبان آن ارز رمزنگاری شده
مشخص نیستند ولی تمام تراکنشهای آنها برای عموم در بلاک چین در دسترس . قابل مشاهده است. ولی برای تبدیل این نوع ارزها
معمولا دریافت اطلاعات کاربرانشان باید از طرق قانونی انجام شود. پیشنهادهایی برای مخفی کردن واقعی دارنده ارزها نیز داده شده مانند : Zerocoin
درسالهای اخیر فنآوریهای ناشناس کردن افراد مانند (ring signatures) و zero-knowledge proofs در ارزهای
رمزگذاری شده ای مانند Zcash و Monero استفاده میشود.
بازار اقتصادی ارزهای دیجیتال
ارزهای رمزنگاری شده، در درجه اول در خارج از بانک ها و موسسات دولتی و برای
تبادلات و معاملات اینترنتی استفاده می شود. و با اینکه این نوع روش های غیر متمرکز
در ابتدای راه توسعه خود هستند ولی توانایی منحصر به فردی برای تقابل و چالش با سیستم
های موجود ارز و پرداخت دارند. در ماه دسامبر سال 2017، سرمایه کل ارزهای رمزنگاری
شده بیش از 600 میلیارد دلار و حجم ذخیره ارزی روزانه آن بیش از 500 میلیارد دلار است. نمودار زیر سرمایه ارزهای دیجیتال را از تاریخ 27 ژانویه 2018 نشان میدهد :
شاخص های ارزهای دیجیتال :
CRIX : این شاخص نمایانگر
ویژگیهای بازار ارزهای دیجیتال است که بصورت سه ماهه تنظیم میشود و منعکس کننده
تغییرات در بازار ارزهای دیجیتا است. CCI30 : این شاخص از ترکیب 30 ارز دیجیتال با بزرگترین بازار سرمایه تشکیل شده، این شاخص هم بصورت 3 مااه بازنگری میشود، این شاخص برای عموم قابل دسترس است.
هزینه های تراکنش:
هزینه های تراکنش برای ارزهای رمزنگاری شده عمدتا بستگی به ظرفیت شبکه در آن زمان برای عرضه دارد، اگر دارنده ارز بخواهد معامله سریعتری داشته باشد، میتواند هزینه بالاتری را تقبل کند و اولویت زمانی برای پردازش معاملات بر اساس همین انتخاب هزینه صورت میپذیرد. برای اتر، هزینه های معامله بر اساس پیچیدگی محاسباتی، استفاده از پهنای باند و میزان نیازمندی اش به تجهیزات ذخیره کننده متفاوت است، در حالی که معاملات بیت کوین با هم رقابت می کنند. بطور مثال در دسامبر 2017، هزینه معاملات اتر بطور میانگین به 0.33 دلار رسید، در حالی که برای بیتکوین 23 دلار بود.Mining باعث کاهش هزینه های معاملات می شود، اما در عین
حال موجب افزایش نرخ تورم نیز میشود.
ارزهای
دیجیتال مشهور در سال 2018
بیت کوین: بیت کوین
اولین و محبوب ترین ارزدیجیتال است. یک توسعه دهنده نرم افزار به نام Satoshi Nakamoto بیت کوین را بوجود آورد که یک سیستم پرداخت الکترونیکی مبتنی بر اثبات ریاضی بود. ایده ساتوشی ناکاموتو این بود که یک ارز را مستقل از هر مقام مرکزی تولید کند که بصورت الکترونیکی و دیجیتال قابل انتقال باشد که هزینه ها و کارمزدهای آن بسیار منصفانه و معامله گرانه باشد. البته هویت اصلی ساتوشی ناکاموتو تا کنون فاش نشده است و شاید این عنوان یک فرد،گروه یا شرکت باشد. اتریوم: در سال ۲۰۱۵ عرضه شده است، اتریوم بلاک چین مخصوص خود را طراحی کرده است و ارزهای بسیاری بر روی پلتفورم آن اجرا می شوند،هدف ethereum استفاده از یک بلاک چینی برای جایگزینی واسطه های اینترنتی ، کسانی که اطلاعات را ذخیره می کنند، انتقال وام های بانکی و پیگیری پیچیده ابزارهای مالی است. ریپل: ریپل یکی
دیگر ازاز های دیجیتال غیرمتمرکز مشهور است.ریپل بر اساس روش ارزشیابی دیجیتالی غیرمتمرکز که بوسیله بیت کوین بوجود آمده است، کار میکند و هدف آن این است که "هر آنچه که اینترنت برای تبادل انواع اطلاعات انجام داد، ریپل برای تبادل پول انجام دهد" لایت کوین: لایت کوین در سال 2011 با شعار "نقره" به "طلا" معرفی شد به این معنا که بیت کوین را طلای ارزهای رمزنگاری شده میدانستند و لایت کوین را نقره این بازار قلمداد کردند. در زمان نگارش این مقاله لایت کوین در بازار سرمایه ارزهای دیجیتال رتبه ششم را به خود اختصاص داده است،البته بیش از آنکه ارزهایی نظیر اتریوم و بیت کوین کش و حتی ریپل خودشان را در این لیست بالا بکشند تا مدت ها لایت کوین در مکان دوم این لیست بعد از بیت کوین قرار داشت.
